Fakty

Wokół zadłużenia naszej gminy powstało wiele mitów, półprawd i oczywisty kłamstw. Prezentuję Państwu obszerny opis sytuacji finansowej, w jakiej się znajdujemy, który opracowałem na podstawie „Objaśnień do Wieloletniej Prognozy Finansowej” naszej gminy. Sprawa do banalnie prostych nie należy, ale warto poznać szczegóły, by nie dać się mamić idiotom, którzy przedstawiają finanse naszej gminy, jako stan przed zapaścią i drogę do unicestwienia gminy. 

Zapis ustawy o finansach publicznych nakłada na samorządy obowiązek sporządzenia wieloletniego planu finansowo – gospodarczego. Takim dokumentem jest Wieloletnia Prognoza Finansowa na rok budżetowy, i co najmniej na 3 kolejne lata. Ustawa obliguje, że okres ten nie może być jednak krótszy niż okres na jaki samorząd zaciągnął zobowiązania. Taka właśnie sytuacja występuje w gminie Góra i prognozę sporządzono do roku 2018.

Gmina ma bardzo duże potrzeby inwestycyjne, które występują w każdym prognozowanym roku ujętym w WPF Wpływa to bezpośrednio na wynik finansowy gminy. Jednocześnie duże potrzeby inwestycyjne gminy uniemożliwiają spłatę zadłużenia wcześniej niż w roku 2018.

Budżet Gminy Góra bowiem w roku 2012 zakłada deficyt w kwocie 4.098.440,22 zł., ale występuje duże prawdopodobieństwo, że zakładany deficyt ulegnie zdecydowanemu zmniejszeniu po postępowaniach przetargowych. Jak wiemy z doświadczenie oferta wykonania inwestycji zawiera sumę cen kosztorysowych. W przetargu natomiast uzyskuje się niższe kwoty od kosztorysowych. W takim przypadku deficyt budżetu naszej gminy znacznie się zmniejszy. Bezsprzecznym i niezaprzeczalnym faktem jest spostrzeżenie, że budżet gminy Góra udźwignie spłatę zadłużenia i w konsekwencji zmniejszy je do zera w 2018 r. 

Na wynik finansowy w każdym kolejnym roku, na okres na jaki została sporządzona WPF a co za tym idzie na realność dokumentu, ma jednak wpływ szereg różnych elementów. 

Mowa tu przede wszystkim o założeniach makroekonomicznych państwa. Założenia wielkości dochodów i wydatków, inflacji, wzrostu cen konsumpcyjnych, dochodu narodowego brutto mają bezpośredni wpływ na dochody jednostki samorządu terytorialnego, przejawiające się we wzroście lub spadku np. wpływów z CIT, PIT, wielkość dotacji i subwencji. Ustawa o finansach publicznych obliguje samorządy do zrównania dochodów bieżących z wydatkami bieżącymi i w ten sposób kreuje wielkość wydatków bieżących.

Planowaniu w WPF podlegały dochody majątkowe i wydatki majątkowe. Na tą właśnie część WPF samorząd ma bezpośredni wpływ. W zależności od zdolność inwestycyjnej budżetu gminy na dany rok, to taką kwotę wydatków przeznaczonych na inwestycje można założyć w budżecie. 

Wielkość wydatków majątkowych jest punktem wyjścia do zaplanowania dochodów majątkowych. Idzie tu o dochody powstałe z dofinansowania zadań inwestycyjnych przez różne instytucje zewnętrzne, np. z Unii Europejskiej. Bezpośredni również wpływ na dochody majątkowe ma samorząd planując corocznie sprzedaż swojego majątku. Poprzez zakładanie np. specjalnych stref ekonomicznych, sprzedając grunty pod budowę zakładów produkcyjnych stymuluje rozwój gospodarczy i spadek bezrobocia na danym terenie. Władze gminy mają również bezpośredni wpływ na kształtowanie się wielkości dochodów bieżących uzyskiwanych w drodze ustalania wielkość podatków. W tym przypadku - poza pewnymi ograniczeniami - samorząd może zwiększać i zmniejszać podatki ,co wpływa na dochody bieżące.

PROGNOZA DOCHODÓW BIEŻĄCYCH

W roku 2012 wielkość dochodów bieżących gminy to kwota 54.176.741 zł., która stanowi punkt wyjścia do ich prognozy aż do roku 2018. Kwota ta to m. in. zbiór kwot wynikających ze znanych już wartości dotacji, subwencji oraz podatków i opłat, których stawki zostały już uchwalone przez Radę Miejską w Górze. Założono wzmożone prace nad ściąganiem starych zaległości podatkowych i niepodatkowych. W kolejnych latach założono następujący procent wzrostu w stosunku do roku poprzedniego: 

W pierwszych 3 latach prognozy wzrost jest wyższy niż w kolejnych. Wynika to głównie z powodu wzrostu dochodów podatkowych. Prognoza jest bardzo ostrożna ponieważ, jak uczy doświadczenie wzrost dochodów bieżących np. w roku 2011 w stosunku do roku 2010 wyniósł 5,7%, pomimo braku wzrostu stawek podatkowych na terenie gminy.

Inne składniki budżetu, jak: subwencje i dotacje podnoszono corocznie o średnią wzrostu z 3 ostatnich lat czyli o 6%. Dodatkowo przyjęto w WPF wpływy z podatku dochodowego od osób fizycznych bazując na danych Ministerstwa Finansów tj. rok 2013 – wzrost o 8%. W okresie 2014-2018 wielkości te podnoszono wg średniej z 3 ostatnich lat.

PROGNOZA WYDATKÓW BIEŻĄCYCH

Wydatki bieżące Gminy Góra w roku 2012 r., stanowi kwota 53.010.609 zł. Na tę wielkość wpływ miały 2 duże grupy wydatków: wynagrodzenia i pochodne oraz inne wydatki rzeczowe. Przy wzroście wynagrodzeń o 3% oraz 3,8% dla nauczycieli, władze gminy sprostały bardzo trudnemu zadaniu wynikającemu z ustawy o finansach publicznych i doprowadziły do sytuacji, w której odnotowano nadwyżkę dochodów bieżących nad wydatkami bieżącymi. Kwota dochodów bieżących jest wyższa od wydatków bieżących o 1.166.132 zł. „Zaciśnięcie pasa” dokonano w drugiej grupie wydatków, czyli wydatkach rzeczowych.

Pamiętać należy jednak, że taki stan rzeczy jest nie tylko dobrym prognostykiem do tworzenia budżetu na rok 2013, w którym zakłada się jeszcze większą nadwyżkę dochodów bieżących nad wydatkami bieżącymi, ale również sytuacją konieczną, by wypełnić bardzo rygorystyczne zapisy (art. 243) ustawy o finansach publicznych wyznaczające indywidualny limit zadłużenia samorządu już od roku 2014. Przypomnieć należy, że zapisy te zafundował nam „Kutwa z ulicy Świętokrzyskiej w Warszawie- J.V.R). Na realizację tego artykułu składa się cały szereg warunków, które należy spełnić na przestrzeni 3 lat poprzedzających, czyli w przypadku roku 2014 z lat 2011-2013.

Oprócz wspomnianej wyżej, pożądanej jak największej różnicy pomiędzy dochodami bieżącymi i wydatkami bieżącymi w każdym roku, bardzo ważną rolę pełni również wielkość sprzedaży majątku w każdym roku poprzedzającym. Niestety w okresie kryzysu gospodarczego, wysokiego bezrobocia wciąż ubożejącego społeczeństwa, ten czynnik jest największą niewiadomą. Jego różnica pomiędzy wartością planowaną a wykonaną znacznie może wpłynąć na trudności w spełnieniu relacji zapisanej w art. 243 ustawy o finansach.

Kwota wydatków bieżących w 2012 roku stanowiła podstawę do prognozy kolejnych lat. 

W roku 2013 r., oraz w roku 2014 zastosowano w WPF wskaźnik wzrostu w wysokości 1,7%. Jest to dalszy efekt „zaciskania pasa”, by wypełnić wcześniej wspomniane zapisy art. 242 oraz art. 243 ustawy o finansach publicznych. W kolejnych latach wzrost ten kształtuje się w granicach 2,7% i jest konsekwencją wzrostu wynagrodzeń o ok. 3% oraz wzrostu pozostałych wydatków bieżących o 1%.

W WPF spośród wydatków bieżących wyodrębniono wynagrodzenia i pochodne, w tym wynagrodzenia zarządu. Wielkości te różnie kształtują się w każdym roku, a to za sprawą zmiennych typu: odprawy emerytalne, nagrody jubileuszowe, wydatki na zagospodarowanie oraz dodatki stażowe. Rosną przede wszystkim za sprawą wspomnianego wcześniej wzrostu podstawy do ich naliczania o 3%. Podobna sytuacja jest w grupie wydatków bieżących na funkcjonowanie organów samorządu Tu za podstawę obliczeń przyjęto wydatki z całego rozdziału „Rady gmin” oraz „Urzędy miast”. Wydatki te również rosną corocznie przy uwzględnieniu wzrostu wynagrodzeń o 3% i pozostałych wydatków o 1%.

C.d.n.